DZIAŁ XI.
WOLNE MIASTO GDAŃSK.
ARTYKUŁ 100.
Niemcy zrzekają się na rzecz Głównych Mocarstw sprzymierzonych i
stowarzyszonych wszystkich praw i tytułów do terytorium, objętego przez
następujące granice:
od morza Bałtyckiego na południe aż do punktu zetknięcia się głównych koryt
żeglownych Nogatu i Wisły (Weichsel):
granica Prus Wschodnich tak jak jest opisana w art. 28 Części II (Granice
Niemiec) niniejszego Traktatu;
od tego miejsca główne żeglowne koryto Wisły w dół aż do punktu oddalonego
około 6 km. 500 m. na północ od mostu tczewskiego;
stąd na północny zachód aż do punktu pomiarowego 5 położonego o l kl. 500 m.
na południowy wschód od kościoła w Güttland:
linja, która na miejscu zostanie oznaczona;
stąd na zachód aż do występu, utworzonego przez granicę powiatu
kościerskiego o 8 km 500 m. na północny wschód od Skarszew:
linja, która na miejscu zostanie oznaczona, a przechodzić będzie miedzy
Miłobądzem na południe i Rębielczem na północ;
stąd na zachód granica powiatu kościerskiego aż do wgłębienia, które tworzy
o 6 km. na północno-północny zachód od Skarszew;
stąd aż do punktu położonego na linii średniej Łąckiego jeziora:
linia, która zostanie na miejscu oznaczona, iść będzie na północ od Nowego
Wietca i Szatarp i na południe od Kościerskiej Huty i Łąk;
stąd linja średnia Łąckiego jeziora aż do jego północnego krańca;
stąd aż do południowego krańca Połęcińskiego jeziora;
linja, która zostanie oznaczona na miejscu;
stąd linja średnia Połęcińskiego jeziora aż do jego krańca północnego;
stąd na północny wschód aż do punktu położonego około l km. na południe od
Kościoła w Kolebkach, gdzie droga żelazna Gdańsk - Wejcherowo przecina
strumień:
linja, która zostanie na miejscu oznaczona, a iść będzie na południowy
.wschód od Kameli, Skrzeszewa, Fidlina, Sulmina (Richthof), Materni,
Owczarni i na północny zachód od Nowej Wsi, Marszew, Czapielska, Kiełpina
Wysokiego i Kiełpinka, Pulwermuehl, Renneberga i miast Oliwy i Sopot;
stąd bieg wyżej wspomnianego strumienia aż do morza Bałtyckiego.
Granice powyżej opisane oznaczone są na mapie niemieckiej w skali 1:100.000,
dołączonej do niniejszego Traktatu pod Nr. 4.
ARTYKUŁ 101.
Komisja, złożona z trzech członków - w tej liczbie Komisarz Naczelny w
charakterze przewodniczącego - mianowanych przez Główne Mocarstwa
sprzymierzone i stowarzyszone, z jednego członka mianowanego przez Niemcy
jednego przez Polskę, utworzona zostanie w przeciągu 15 dni od
uprawomocnienia się niniejszego Traktatu w tym celu, żeby oznaczyć na
miejscu linię graniczną terytorium wyżej oznaczonego, licząc się w miarę
możności z istniejącemi granicami gmin.
ARTYKUŁ 102.
Główne Mocarstwa sprzymierzone i stowarzyszone zobowiązują się utworzyć z
miasta Gdańska wraz z terytorium oznaczonem w art. 100 wolne miasto. Będzie
ono oddane pod ochronę Związku Narodów.
ARTYKUŁ 103.
Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska opracowana zostanie w porozumieniu z
Komisarzem Naczelnym Związku Narodów przez prawidłowo wyznaczonych
przedstawicieli Wolnego Miasta. Znajdować się ona będzie pod gwarancją
Związku Narodów.
Komisarz Naczelny orzekać będzie w pierwszej instancji we wszystkich
sporach, które mogłyby wyniknąć pomiędzy Polską a Wolnem Miastem z powodu
niniejszego Traktatu lub porozumień i układów dodatkowych.
Komisarz Naczelny będzie miał siedzibę w Gdańsku.
ARTYKUŁ 104.
Pomiędzy Rządem Polskim a Wolnem Miastem Gdańskiem zawarta zostanie
konwencja: w ułożeniu jej brzmienia zobowiązują się pośredniczyć Główne
Mocarstwa sprzymierzone i stowarzyszone; otrzyma ona moc obowiązującą
jednocześnie z ukonstytuowaniem się Wolnego Miasta Gdańska; konwencja ta:
1. włączy Wolne Miasto Gdańsk do obszaru objętego polską granicą celna i
zapewni ustanowienie w porcie strefy wolnej;
2. zapewni Polsce bez żadnych zastrzeżeń swobodne używanie i korzystanie z
dróg wodnych, doków, basenów, nabrzeży i innych budowli na terytorium
Wolnego Miasta, koniecznych dla wwozu i wywozu z Polski;
3. zapewni Polsce nadzór i zarząd Wisły i całej sieci kolejowej w granicach
Wolnego Miasta, z wyjątkiem tramwajów i innych kolei, służących głównie
potrzebom Wolnego Miasta, jako też nadzór i zarząd komunikacji pocztowych,
telegraficznych i telefonicznych między Polską i portem gdańskim;
4. zapewni Polsce prawo rozwijania i ulepszania dróg wodnych, doków,
basenów, nabrzeży, dróg żelaznych i innych budowli i środków komunikacji
wyżej wzmiankowanych oraz prawo wydzierżawiania lub nabywania w tym celu na
odpowiednich warunkach koniecznych terenów i wszelkiej własności;
5. zapewni, iż żadne różnice nie będą czynione w Wolnem Mieście Gdańsku na
niekorzyść obywateli polskich i innych osób polskiego pochodzenia lub
mówiących po polsku;
6. zapewni prowadzenie spraw zagranicznych Wolnego Miasta Gdańska oraz,
ochronę jego obywateli zagranicą przez Rząd polski.
ARTYKUŁ 105.
Z chwilą uprawomocnienia się niniejszego Traktatu obywatele niemieccy,
mający miejsce stałego zamieszkania (domicilies) na terytorium oznaczonem w
art. 100. utracą i p s o f a c t o obywatelstwo niemieckie, aby się stać
obywatelami Wolnego Miasta Gdańska.
ARTYKUŁ 106.
W przeciągu dwu lat od uprawomocnienia się niniejszego Traktatu, obywatele
niemieccy, w wieku powyżej 18 lat, mający miejsce stałego zamieszkania (domicilies)
na terytorium, oznaczonem w art. 100, będą mogli dokonać wyboru na rzecz
obywatelstwa niemieckiego. Wybór męża skutkuje za żonę, zaś wybór rodziców
skutkuje za dzieci poniżej lat 18.
Osoby, które skorzystały z przewidzianego powyżej prawa wyboru, winny ciągu
następnych 12 miesięcy przenieść swe stałe zamieszkanie do Niemiec.
Wolno im będzie zachować majątek nieruchomy, jaki posiadają na terytorium
Wolnego Miasta Gdańska. Będą mogły wywieźć majątek ruchomy wszelkiego
rodzaju. Nie będzie na nie nałożona z tego tytułu żadna oplata, ani
wywozowa, ani przywozowa.
ARTYKUŁ 107.
Wszelka własność, należąca do Rzeszy lub Państw niemieckich, a znajdująca
się na terytorium Wolnego Miasta Gdańska, zostanie przeniesiona na Główne
Mocarstwa sprzymierzone i stowarzyszone, które ją odstąpią Wolnemu Miastu
lub Państwu polskiemu, stosownie do tego, co przez nie za słuszne uznane
zostanie.
ARTYKUŁ 108.
Stosunek i rodzaj ciężarów finansowych Niemiec i Prus, które ponosić, będzie
musiało Wolne Miasto, zostaną oznaczone zgodnie z artykułem 254 Części IX
(Przepisy finansowe) niniejszego Traktatu. Późniejsze postanowienia
uregulują wszystkie inne sprawy, które mogłyby wyniknąć z ustąpienia
terytorium, oznaczonego w artykule 100.
------------------------------------------
Kłajpeda—Memel.
Tczewo — Dirschau, Kościerzyna — Berent, Skarszewy — Schoneck,—Miłobądż —
Muehlbanz, Rębielcz — Rambeltsch, Łąckie Jezioro — Lonkener See, Nowy Wietec
— Neu Fietz. Szatarpy— Schatarpi, Kościerska Huta — Barenhütte, Łąki —
Lonkeft.
Połęcińskie Jezioro—Pollenziner See; Kolebki—Koliebken; Wejcherovvo—Neustadt;
Kamela— Kamehlen; Skrzeszew—Krissau; Maternia—Mattern; Owczarnia—Schaferei;
Nowa wieś—Neuendorf; Marszew — Marschau; Czepielsko — Czapielken; Wysoki
Kiełpin — Hoch-Kelpin; Kieipinek — Klein-Kelpin
Skan, ocr i korekta Mikołaj Wierzbicki
|
